همه چیز درباره گرمازدگی بزرگسالان و کودکان

گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی بیماری است که با علائمی شامل تعریق شدید و ضربان قلب سریع و در نتیجه گرم شدن بیش از حد بدن اتفاق می افتد. این حالت یکی از سه سندرم مربوط به گرماست. در حقیقت گرمازدگی خفیف ترین و گرما گرفتگی (گرفتگی عضلات بر اثر گرما) شدیدترین آن می باشد.

عواملی که باعث گرمازدگی می شود  شامل قرار گرفتن در معرض دمای بالا، به ویژه هنگامی که با رطوبت زیاد و فعالیت بدنی شدید همراه باشد. در صورت عدم دریافت درمان سریع، گرمازدگی می تواند به سکته قلبی منجر شود. خوشبختانه در بسیاری از موارد گرمازدگی قابل پیشگیری است.

علائم گرمازدگی

اگر شما هم حس میکنید که دچار گرمازدگی شده اید ابتدا باید بدانید که علائم و نشانه های احتمالی گرمازدگی در سنین مختلف میتواند نشانه های متفاوتی داشته باشد ازعلائم کلی این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• پوست خنک، مرطوب و مور مور شده در اثر گرما
• تعریق شدید
• ضعف
• سرگیجه
• خستگی
• نبض ضعیف و سریع
• فشار خون پایین هنگام ایستادن
• گرفتگی عضلات
• حالت تهوع
• سردرد

همانطور که اشاره شد علائم گرمازدگی در بزرگسالان و کودکان متفاوت هست از این بابت ما در ادامه علائم گرمازدگی را در این سنین را بیان کرده ایم

حالت‌های گرمازدگی

گرمازدگی زمانی رخ می‌دهد که بدن در معرض دمای بالا و رطوبت زیاد قرار بگیرد و نتواند حرارت خود را دفع کند. این مشکل می‌تواند از یک وضعیت خفیف و بی‌خطر شروع شود و اگر رسیدگی نشود، به حالتی بسیار خطرناک و اورژانسی برسد ،حالت‌های گرمازدگی شامل موارد زیر هستند:

• جوش گرمازدگی (عرق‌سوز)

زمانی ایجاد می‌شود که مجاری غدد عرق بسته شوند و عرق زیر پوست گیر کند. نتیجه آن، جوش‌های ریز قرمز یا صورتی است که همراه با خارش یا سوزش به‌خصوص در نواحی گردن، پشت، زیر بغل یا کشاله ران دیده می‌شود.

• گرماگرفتگی یا گرفتگی عضلات

  بر اثر از دست دادن نمک و مواد معدنی با تعریق زیاد ایجاد می‌شود. معمولاً با گرفتگی دردناک عضلات به‌خصوص در پاها یا شکم همراه است و می‌تواند نشانه آغاز مراحل جدی‌تر گرمازدگی باشد.

• خستگی ناشی از گرما

در این حالت بدن به‌دلیل کم‌آبی و ناتوانی در دفع گرما، دچار ضعف، سرگیجه، سردرد، تهوع، و تعریق شدید می‌شود. پوست فرد معمولاً رنگ‌پریده و مرطوب است. این وضعیت نیاز به رسیدگی فوری دارد تا به مرحله خطرناک نرسد.

• گرمازدگی شدید (سکته گرمایی)

خطرناک‌ترین مرحله گرمازدگی است که در آن دمای بدن معمولاً بالاتر از ۴۰ درجه می‌رود و سیستم تنظیم دمای بدن از کار می‌افتد. علائم شامل پوست خشک و داغ، گیجی، توهم، تشنج یا بیهوشی است. این حالت یک اورژانس پزشکی است و نیاز به اقدام سریع و تماس با اورژانس دارد.

 شناخت این حالت‌ها برای انجام اقدامات به‌موقع جهت درمان گرمازدگی فوری، ضروری است.

علائم گرمازدگی بزرگسالان

• سردرد و گرمازدگی :  سردرد شدید که ممکن است با گیجی همراه باشد
• سرگیجه و گرمازدگی:  احساس چرخش سر یا عدم تعادل به دلیل کم‌آبی
• خستگی و ضعف:  احساس خستگی مفرط یا کاهش انرژی.
• تعریق شدید یا توقف تعریق:  در موارد شدید، بدن ممکن است توانایی تعریق را از دست بدهد که نشانه‌ای خطرناک است.

بزرگسالان باید به این علائم توجه کنند و در صورت بروز، فوراً به محیط خنک منتقل شوند و مایعات کافی دریافت کنند. خدمات بهترین مرکز پرستاری در منزل می‌تواند در ارائه مراقبت‌های فوری و نظارت بر وضعیت بزرگسالان مبتلا به گرمازدگی مؤثر باشد.

انواع گرما زدگی در بزرگسالان:

علائم گرمازدگی بزرگسالان معمولاً شامل علائم عمومی گرمازدگی است، اما ممکن است با شدت بیشتری بروز کند. این علائم شامل:

1.  گرمازدگی خفیف

در این نوع گرمازدگی علائم کلی با شدت کمتری بروز می‌کند و بیشتر با بی حالی شروع خواهد شد.

2.  گرمازدگی متوسط

این درجه از گرما زدگی بیشتر زمانی اتفاق می افتد که فرد در یک هوای گرم، کار و فعالیت جدیدی را که به آن عادت ندارد شروع می‌کند. اگر بعد از یک تعریق شدید فقط آب بدون املاح استفاده کنیم احتمال ایجاد این وضعیت زیاد است.

3.  گرمازدگی شدید

در نوع شدید از گرمازدگی که دما به طور چشمگیری بالا می‌رود و علائم با شدت بیشتری آشکار می‌شود.

رفع گرمازدگی بزرگسالان

گرمازدگی در بزرگسالان زمانی رخ می‌دهد که بدن بیش از حد در معرض گرما قرار بگیرد و نتواند دمای خود را به‌طور طبیعی تنظیم کند. این اتفاق معمولاً در هوای گرم و مرطوب یا هنگام فعالیت بدنی شدید در محیط گرم رخ می‌دهد.

وقتی دمای محیط بالا می‌رود، بدن برای خنک کردن خود عرق می‌کند، اما اگر تعریق کافی نباشد یا رطوبت هوا زیاد باشد، تبخیر عرق به‌خوبی انجام نمی‌شود. نتیجه این است که دمای داخلی بدن بالا می‌رود و اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، ابتدا فرد دچار علائمی مثل ضعف، سرگیجه، تهوع، سردرد و تعریق زیاد می‌شود که به آن خستگی ناشی از گرما می‌گویند.

علائم گرمازدگی در کودکان

اکثر کودکان قبل از گرمازدگی شدید، دچار گرمازدگی خفیف می شوند و دچار علائمی همچون تشنگی یا گرسنگی غیر معمول و یا سرد و مرطوب شدن پوست می شوند. حتی ممکن است کودکان از دل درد شکایت کنند اما زمانی که کودک دچار گرمازدگی شدید می شود علائم زیر را دارد:

• تب ۳۹.۴ درجه سانتیگراد به بالا که بدون هیچ تعرقی صورت می گیرد.
• پوست کودک داغ، قرمز و خشک می شود.
• ضربان سریع
• بی قراری کردن
• سرگیجه و حالت گیجی
• سردرد
• استفراغ
• تنفس سریع و کم عمق
• بیهوشی و بی حالی

• تب و گرمازدگی در کودکان: افزایش دمای بدن که ممکن است با تب اشتباه گرفته شود.
• جوش گرمازدگی در کودکان: بثورات پوستی قرمز یا خارش‌دار به دلیل تعریق بیش‌ازحد.
• بی‌قراری و تحریک‌پذیری: کودکان ممکن است به دلیل ناراحتی گرمایی گریه کنند یا بی‌قرار شوند.
• تهوع و استفراغ: احساس ناراحتی گوارشی به دلیل گرمای شدید.

والدین باید به این علائم توجه ویژه‌ای داشته باشند و در صورت بروز، فوراً اقدامات خنک‌کننده مثبل پاشویه با آب خنک را آغاز کنند.

جوش گرمازدگی در کودکان

جوش گرمازدگی در کودکان، که به آن عرق‌سوز یا میلیاریا (Miliaria) هم گفته می‌شود، معمولاً در هوای گرم و مرطوب و زمانی که تعریق زیاد باشد اتفاق می‌افتد. علت اصلی آن بسته شدن مجاری غدد عرق است؛ وقتی عرق نتواند به سطح پوست برسد، زیر پوست گیر می‌کند و باعث ایجاد جوش‌های ریز قرمز یا صورتی می‌شود.

درمان خانگی گرمازدگی کودکان

درمان خانگی گرمازدگی کودکان یکی از روش‌های ساده و راحت برای کاهش دمای بدن و بهبود حال کودک است. رفع گرمازدگی کودکان می‌تواند با اقدامات زیر انجام شود:

• هیدراتاسیون: دادن نوشیدنی گرمازدگی مانند آب، آب‌میوه طبیعی یا شربت گرمازدگی برای کودکان مانند شربت آب‌لیمو با عسل.
• خنک کردن پوست: استفاده از پارچه مرطوب و خنک روی پیشانی یا بدن کودک.
• استراحت در محیط خنک: نگه‌داشتن کودک در اتاقی با تهویه مناسب و دور از نور مستقیم خورشید.

علائم گرمازدگی نوزاد

علائم گرما زدگی در نوزادان مانند گرمازدگی در کودکان می باشد ولی به دلیل حساسیت بالای نوزادان به گرما، نیازمند توجه فوری است.

• بی‌قراری شدید: گریه مداوم یا ناآرامی بدون دلیل مشخص.
• پوست گرم و خشک: پوست ممکن است به دلیل عدم تعریق، گرم و خشک شود.
• تنفس سریع یا غیرعادی: نشانه‌ای از استرس گرمایی در بدن.
• کاهش ادرار: به دلیل کم‌آبی، تعداد پوشک‌های خیس ممکن است کاهش یابد.

جلوگیری از گرمازدگی نوزاد با پوشاندن لباس‌های سبک، نگه‌داشتن نوزاد در سایه امکان‌پذیر است.

همانطور که میدانید موسسه پرستار کودک در کرج می‌تواند به والدین در مراقبت از نوزادان در فصول گرم در استان البرز کمک کند.

درمان گرمازدگی

درمان گرمازدگی به شدت علائم و شرایط افراد بستگی دارد ولی باید بدانیم که در گرمازدگی چه کنیم؟

 شما وقتی علائم گرمازدگی را دارید باید اقدامات اولیه شامل موارد زیر را در سریع ترین زمان ممکن انجام دهید:

• انتقال به محیط خنک: فرد را به سایه یا محیط خنک مانند اتاق با تهویه مناسب منتقل کنید.
• هیدراتاسیون: نوشیدن آب یا نوشیدنی گرمازدگی مانند محلول‌های الکترولیتی مانند ORS برای جبران مایعات ازدست‌رفته.
• خنک کردن بدن: استفاده از حوله‌های مرطوب، پنکه یا حمام آب خنک برای کاهش دمای بدن.

در موارد شدید، مانند زمانی که فرد هوشیاری خود را از دست می‌دهد، باید فوراً به پزشک مراجعه و یا با اورژانس تماس گرفته شود. درمان گرمازدگی فوری می‌تواند از عوارض جدی مخصوصا در سالمندان ، کودکان و نوزادان جلوگیری کند.

درمان گرمازدگی در طب سنتی

درمان گرمازدگی در طب سنتی می‌تواند با روش‌های مختلفی انجام شود. هر یک از متخصصین طب سنتی بسته به شدت گرمازدگی، روش درمانی مناسبی را برای درمان این مشکل پیشنهاد می‌کنند.در ادامه به بهترین روش‌ها برای درمان گرمازدگی فوری در طب سنتی اشاره می‌کنیم.

• در معرض سرما قرار بگیرید
  اگر گرمازده شده‌اید، باید حتما خود در معرض هوای سرد قرار دهید. در محیطی حضور داشته باشید که تهویه هوا مناسب است تا آرام آرام دمای بدن شما کاهش پیدا کند.
• دوش آب سرد بگیرید
  پس از اینکه دمای بدن شما به آرامی کاهش پیدا کرد، می‌توانید با آب نسبتا خنک دوش بگیرید. این کار می‌تواند تاثیر مثبتی روی کاهش دمای بدن و رفع علائم ناشی از گرمازدگی داشته باشد. همچنین می‌توانید به مدت 15 الی 20 دقیقه در وان آب خنک بمانید.
• بدن خود را با روغن‌های گیاهی ماساژ دهید
  برای درمان گرمازدگی در طب سنتی، توصیه می‌شود که حتما بدن با روغن‌های گیاهی ماساژ داده شود. روغن زیتون، روغن نعناع، روغن اسطوخودوس، روغن بادام و… از جمله روغن‌هایی‌اند که می‌توانند با خاصیت خنک‌کنندگی خودشان باعث کاهش مشکل گرمازدگی شوند. مقداری از این روغن‌ها را در پشت گردن، کف دست و مچ دست بمالید تا دمای بدن شما کاهش پیدا کند.
• بدن خود را با آب پیاز ماساژ دهید
  آب پیاز یکی از ترکیباتی است که می‌تواند برای درمان گرمازدگی در طب سنتی استفاده شود. می‌توانید مقداری آب پیاز را به قسمت پشت گوش، کشاله‌های ران و روی قفسه سینه بزنید تا دمای بدن به آرامی کاهش پیدا کند.
• از خمیر چوب صندل استفاده کنید
  برخی از متخصصان طب سنتی بر این عقیده هستند که خمیر چوب صندل می‌تواند به درمان گرمازدگی در طب سنتی کمک کند. مقداری از این خمیر را روی نواحی مختلف بدن خود بزنید تا دمای بدن کاهش پیدا کند.

حتما باید بدانید که این روش‌ها باید با احتیاط و تحت نظر پزشک یا متخصص طب سنتی استفاده شوند، به‌ویژه برای کودکان و نوزادان.